Nieuws
'Make some noise to show you care'
Wat
krijg je als je tijdens het Food Film Festival op een vroege vrijdagmiddag in een bioscoopzaal gaat zitten? Een blije broccolireclame, een bescheiden opkomst
en een belangwekkend onderwerp in de documentaire No Land No Food No Life.
Het heeft altijd iets bijzonders om op klaarlichte dag een
filmzaal in te gaan. Jamie Oliver heet ons vanaf het scherm enthousiast welkom
op het Food Film Festival, waar we met een kleine groep klaar zitten om de
documentaire No Land No Food No Life tot
ons te nemen. Het openingsshot is idyllisch: een man met paard en wagen op het
Malinese platteland. De onheilspellende muziek doet echter al vermoeden dat het
hierna gedaan is met het feelgood-gehalte van het evenement. Terecht ook: op
indringende wijze toont documentairemaakster Amy Miller de schrijnende situatie
van land grabbing in kleinschalige
boerengemeenschappen in Mali, Uganda en Cambodja.
Het fenomeen land grabbing druist in
tegen het principe van voedselsoevereiniteit, zoveel wordt al snel duidelijk. Grote
landbouwbedrijven en investeerders nemen, soms met hulp van politiek en politie,
land in bezit die families vaak al generaties onder hun hoede hebben. De boeren blijven berooid achter: zonder gewassen,
zonder inkomsten en zonder compensatie. ‘We are reduced to doing anything to survive,’ aldus een Malinese
boerin.
Het zijn stuk voor stuk schrijnende verhalen die worden getoond. Zo is
daar de oude Ugandese boer, die in de gevangenis belandde omdat hij zijn land
weigerde af te geven. Ook de jonge mannen die dagelijks met gevaarlijke
chemicaliën spuiten blijven bij, te midden van zoveel natuurschoon.
De documentaire brengt op indringende wijze in beeld hoe
arme, vaak ongeletterde boeren machteloos staan tegenover bedrijven en
bulldozers die land inpikken. Krachtig zijn daarbij de scenes waarin gedupeerden bij elkaar komen
om de situatie te bespreken en aan de kaak te stellen. ‘If you don’t protest,
you could die in silence’, aldus een Ugandese boer.
Tijdens het kijken wordt duidelijk hoe we allemaal ons aandeel hebben in de
complexiteit van de globale voedselproductie. Zo zijn daar plotseling enkele
shots van de beurs bij de Chicago Board of Trade, waar voedselprijzen worden
vastgesteld. Het zijn ook handelsverdragen, investeringen van pensioenfondsen
en ons consumptiegedrag die een radartje vormen in het grote geheel. Maar
vertel dat maar eens aan de Cambodjaanse boerendochter, die inmiddels op een
suikerplantage werkt.’All my friends quit school. We are slaves now.’
De documentaire No Land No Food No Life werd vorig jaar al op het IDFA vertoond op voordracht van Monique van Zijl. Deze van oorsprong Zuid-Afrikaanse werkt voor Oxfam Novib, waar zij zich al jaren met landrechten bezig houdt. ‘Investment is not a bad thing in itself, as long as it happens according to the right principles,’ stelt zij. ‘Uiteindelijk gaat het om keuzevrijheid’.
In de vraag- en antwoordsessie met Van Zijl na afloop van de
film wordt duidelijk hoe wij als kijkers op kleine schaal signalen kunnen
afgeven tegen onrechtvaardigheid in het voedselsysteem. Zo is daar de Behind the Brands-campagne van Oxfam Novib, waarmee de tien grootste voedselbedrijven scores
krijgen op verschillende componenten van maatschappelijk verantwoord
ondernemen. ‘Na de totstandkoming van deze lijst hebben een aantal grote
bedrijven aangegeven vanaf nu zero
tolerance-beleid te voeren als het gaat om land grabbing. Leer dus je merken kennen, ga met hen in gesprek en
laat zo zien dat er vraag is naar duurzame productie. Make some noise to show you care.’
Tekst: Wieke Vink
Fotografie: Yvonne de Zeeuw
Ga terug naar nieuws overzicht
Deel dit nieuws!