We volgen de boten Wiron 5 en Wiron 6 op hun tergend lange zoektocht naar nieuwe haring. Terwijl de mannen aan boord wachten op de vondst van een grote school haring worden ze gevolgd met een camera. We krijgen een mooi inkijkje aan boord. We zien de mannen tijdens het diner, waar ze hun prakkie (eten doen je alleen met een vork) naar binnen schuiven. We volgen de gesprekken over winden en maken kennis met Tante Anja, een van de wulpse dames op een poster aan de muur. We doden de tijd met de mannen die hun lange dagen invullen met bidden, eten en schuine grappen maken.

Maar als de bel gaat als teken dat er haring is gevonden, gaan de mannen aan de slag. Alleen mannen, want vrouwen aan boord brengt ongeluk natuurlijk. Door het Single Shotcamera werk, sta je zelf tussen de trossen en netten op het moment dat er echt gewerkt moet worden. In hoog tempo wordt de haring naar binnen gewerkt en verwerkt. Want op de Wiron vloot, is een complete verwerkingslijn aanwezig.

De film is vanuit twee perspectieven geschoten. Die van visser, en die van haring zelf. Het is een welkome afwisseling. Het ene moment sta je te kaken en te zingen met je collega’s, het volgende moment moet je zwemmen voor je leven omdat de zeemeeuwen jacht op je maken.

De groei van haring is afhankelijk van het weer. Bij mooi weer groeit plankton en kan de haring lekker eten. Elk jaar doorloopt de haring dezelfde cyclus. Bij mooi weer kan een haring elke dag 2% dikker worden. Als de haring minimaal 16 % vet heeft begint in mei de periode waarin op maatjesharing wordt gevist. Dit duurt doorgaans tot juli. Haring mag dus Hollandse Nieuwe heten als hij minimaal 16 procent vet bevat en op de traditionele Hollandse manier gekaakt, gezouten en gefileerd is.

Leonard Retel Helmrich is een Nederlandse filmmaker. Met Stand van de Maan en Stand van de Sterren heeft hij tweemaal de hoogste prijs ontvangen van IDFA (International Documentary Festival Amsterdam). De film Hollands Nieuwe is genomineerd voor het prestigieuze TriBeCa festival. 

Na de film skypen we met hem en kunnen we hem vragen stellen over de film. Helaas is de verbinding niet heel best en valt de filmmaker af en toe weg. Gelukkig zit de co-producent Hetty Naaijkens - Retel Helmrich (jazeker de zus van!) in de zaal en zij vult aan waar nodig.

Voor het maken van de film is Leonard vier keer mee geweest op het schip. Waar hij erg veel last had van zeeziekte. De schippers gaven hem de tip om een soort van pleister achter zijn oren te plakken. Dat zou moeten helpen. Leonard werd er echter stoned van.

Leonards grootste ontdekking tijdens het filmen was dat de mannen zoveel moeite doen om de vis te vinden en te vangen. Maar als het ruim vol is en er nog vis in het net zit, ze deze dode vis terugdumpen in zee. Terwijl dit in principe niet nodig is, want de schippers hebben goede apparatuur en kunnen onderwater ook het net al "dicht’ gooien. De Noren doen het anders. Zij hebben een soort gordijn net en laten de vis in het water. Als het ruim dan vol is, dan laten ze het net los.

Volgens Hetty hangt er ook veel samen met de manier waarop we in Nederland met het vis quotum omgaan. In Nederland krijg je als visser een boete als er naast haring ook makreel in je net zit. In Noorwegen gaat het gewicht aan makreel dat je vangt af van je haring gewicht.

Gevraagd wordt wat de vissers daar zelf van vinden. Helaas kwam Leonard er pas op de laatste dag achter dat de vissers gewaarschuwd waren door de rederij dat ze op hun woorden moesten letten. Er is een quote van de kapitein dat ze zich daar niet zo mee bezig houden.

Het haringseizoen 2014 start dit jaar op donderdag 12 juni. Dat hebben visdetailhandel en haringgroothandel besloten. Tot die tijd, kunnen we genieten van deze prachtige film.

Hollandse Nieuwe is de openingsfilm van het FFF dit jaar en op zondag 11 mei om 20.00 ook nog te zien.

Tekst: Hester van den Bovenkamp
Foto's: Saskia Lelieveld